Elk jaar worden er 1,5 miljoen matrassen afgedankt in Nederland, vertelt chemiestudent Bart Bakker. En ongeveer tweederde daarvan wordt verbrand. Wat hem betreft gaat dit veranderen, want uit zijn onderzoek blijkt dat polyester matrassen voor ongeveer 90 procent gerecycled kunnen worden.
In vorige projecten was Bart ook al bezig geweest met het recyclen van plastics. Voor zijn projectstage kreeg hij via het lectoraat Circular Plastics een opdracht uit het bedrijfsleven aangereikt. CuRe Technology uit Emmen wilde graag meer weten over de mogelijkheden met matrassen. Dat was heel interessant om te doen, bijzonderder dan bijvoorbeeld flesjes.
Wat matrassen tot een grotere uitdaging maakt, is het feit dat ze uit verschillende stoffen bestaan. Vooraf is moeilijk te voorspellen welke invloed die materialen zullen hebben op het chemische afbraakproces. Hij wist van tevoren niet hoe goed het zou werken.
Afbreken tot kleinst mogelijke stukjes
Bart deed zijn onderzoek met polyester matrassen en gebruikte twee verschillende methoden om het polyester tot de grondstof af te breken: glycolyse en alkalische hydrolyse. Voor de leek legt hij het zo uit: Alkalische hydrolyse breekt het materiaal tot de kleinst mogelijke stukjes af, bij glycolyse gaat het om iets grotere stukjes.
Hij is student bij NHL Stenden, maar vanwege een samenwerking tussen beide hogescholen brengt hij zijn dagen vooral door in het gebouw van Van Hall Larenstein. In het laboratorium daar liet hij laagjes matras veranderen in witte poeders, zoals tereftaalzuur. En dat is een grondstof waarmee nieuw plastic gemaakt kan worden.
Beide methoden werkten heel goed, zegt Bart. Uiteraard liep hij wel tegen dingen aan. Zo zogen de stukjes matras het oplosmiddel als een spons op, wat het proces belemmerde. Ook zag hij dat de afbraak bij dikke vezels langer duurde. Hiervoor bedacht hij oplossingen en aanbevelingen.
Per laag recyclen
Al met al bleek dat zo’n 90 procent van een oude polyester matras weer omgezet kan worden in een grondstof voor splinternieuw plastic. Het is lonend om een matras te slopen en per laag te recyclen.
Beide methoden hebben hun voor- en nadelen, zegt Bart. Bij glycolyse blijft er wat kleur achter in de grondstof, maar het is goedkoper en eenvoudiger om er weer plastic van te maken. Alkalische hydrolyse levert een heel zuivere grondstof op, waar je veel meer van kunt maken. Maar dit is wel bewerkelijker en duurder.
Bij beide methoden blijft een kleine hoeveelheid milieuonvriendelijke stoffen achter, maar deze zijn volgens Bart weer terug te winnen om opnieuw te gebruiken of bacteriologisch af te breken. De milieuwinst van het hergebruik van plastic weegt er in ieder geval duidelijk tegenop, zegt hij.
Uitzonderlijk onderzoek
Volgens zijn docenten heeft Bart een uitzonderlijk onderzoek afgeleverd en zij kwamen met het idee om hem aan te melden bij de LC Awards. Dit is extreem buiten zijn comfortzone, maar hij vind het toch wel leuk. Voor hem voelt zijn onderzoek niet als iets bijzonders.
Zijn motivatie om onderzoek te doen naar het recyclen van plastics is tweeledig. Je kunt je toekomst ermee verzekeren, zegt Bart. Er is steeds meer vraag naar, je hebt eigenlijk een baangarantie. Maar het gaat hem niet alleen om zijn carrière. Je bent ook bezig met de toekomst in bredere zin, zodat je een mooie wereld aan je kinderen kunt geven.
