De gemiddelde Nederlander ontdoet zich jaarlijks van circa vijftien kilo textiel. Met zulke aantallen kun je rustig spreken van een textieloverschot: er wordt veel meer textiel gekocht en weggegooid dan nodig. De omvang van het probleem is in het dagelijks leven echter niet zo merkbaar, omdat het meeste textiel snel uit zicht verdwijnt. Elk jaar wordt in Nederland 150 miljoen kilo textiel als restafval vernietigd.
Sorteren, schoonmaken, versnijden, verkopen
De Circulaire Textiel Hub komt in een loods van drieduizend vierkante meter in de Rotterdamse Waalhaven. Het grootste deel van de loods is gewijd aan textielsortering, vertelt Zeldenrust. Hier komen acht sorteertafels voor textiel en twee voor schoenen, waar jaarlijks twee miljoen kilo textiel kan worden onderverdeeld in twintig verschillende soorten. Dat wordt gedaan door een team van mensen met een afstand tot de reguliere arbeidsmarkt. Dat zij hier terecht kunnen, is het resultaat van een nauwe samenwerking tussen TexNed en de Gemeente Rotterdam.
Een deel van het textiel reist door naar de fijnsortering in Ridderkerk, waar het verder wordt uitgesplitst in vierhonderd soorten. Een ander deel van het textiel blijft in de Circulaire Textiel Hub. Tijdens het sorteerproces worden hier onder meer de beste kledingstukken uit de textielstroom gehaald. Deze worden verkocht in een eigen winkel, die in een hoek van de loods moet komen. Het overgrote deel van de kleding die gesorteerd wordt gaat naar Oost-Europa.
Wat ook direct uit de textielstroom wordt geplukt: materiaal dat geschikt is om poetslappen van te snijden. Daarvoor gaat het textiel gewoonlijk naar fabrieken in Wit-Rusland, waarna de poetslappen weer terugkeren naar Nederland om hier verkocht te worden.
Kleine ingrepen
In de Circulaire Textiel Hub kunnen meer knelpunten in de sortering en verwerking van textiel worden opgelost. Neem bijvoorbeeld schoenen. Die komen vaak zanderig of met vlekken in de inzamelbakken terecht, waardoor ze minder aantrekkelijk zijn voor hergebruik. Veel schoenen gaan uiteindelijk voor B-kwaliteit door omdat ze een beetje vies zijn. Voor de Circulaire Textiel Hub werden machines aangeschaft die sneakers en suède schoenen kunnen schoonmaken. De opgefriste schoenen kunnen direct worden verkocht in de winkel van de Circulaire Textiel Hub, waar een speciale schoenenwand is ingericht van twintig meter breed, of onder een hoger kwaliteitslabel worden verhandeld aan derden.
Nog een voorbeeld: een groot deel van het textiel wordt gewoonlijk doorverkocht aan inkopers in andere landen, voornamelijk in Oost-Europa of Afrika. Een deel van de kleding is echter niet over de grens te verkopen. Winterkleding van B-kwaliteit kun je echt nergens kwijt. Voor Oost-Europa is B-kwaliteit niet modieus genoeg, en voor Afrika is winterkleding te warm. Van winterkwaliteit kan met een kleine ingreep zomerkwaliteit gemaakt worden.
Dat gebeurt in het naaiatelier van de Circulaire Textiel Hub. Het atelier is opgericht in samenwerking met Makers Unite, de Amsterdamse sociale onderneming en duurzame textielstudio die kansen creëert voor nieuwkomers in Nederland. In het atelier kunnen van warme sweaters mouwloze tops worden gemaakt en worden lange broeken ingekort tot shorts. Daarnaast worden in het naaiatelier eigen designs gemaakt van geüpcycled textiel. Deze unieke stukken komen ook in de winkel te hangen, naast de tweedehands kleding die op de sorteertafels wordt geselecteerd.
Leren van het sorteerproces
Naast de sorteerruimte, het naaiatelier en de winkel moet nog een beetje ruimte overblijven in de Circulaire Textiel Hub. Die wil Zeldenrust beschikbaar stellen aan twee start-ups die werken aan op het vlak van textiel. Die start-ups mogen kosteloos gebruik maken van de faciliteiten en van de kennis en kunde die in de Circulaire Textiel Hub aanwezig zijn.
