De eerste Nederlandse fabriek die grote hoeveelheden garen gaat spinnen van gerecycled textiel, komt in Nijverdal. Het gaat Spinning Jenny heten en gaat zo’n tienduizend kilo garen per dag maken. Het plan is ontwikkeld binnen de Haaksbergse stichting Texperium, die opgaat in de nieuwe fabriek.
De kennis is er, de markt is er rijp voor en de planeet wordt er een beetje beter door. Dat is samengevat de context waarbinnen Spinning Jenny van start gaat aan de Marconistraat 9. De naam verwijst naar een van de eerste types spinmachines.
In het pand van Ter Steege zit nu nog een magazijn van Eurol, maar dat verkast in oktober 2022. Dan trekt Spinning Jenny er in en begint de opbouw van de eerste fabriek in Nederland waar op grote schaal nieuw garen wordt gesponnen van oud textiel.
De baas van het bedrijf is Paula Gerritsen. Ze is bestuurder en stapt met de investering van zo’n zes miljoen euro in een markt die volgens haar de komende jaren heel groot gaat worden.
Er wordt in de wereld heel veel textiel onnodig weggegooid. Een deel wordt als tweedehands kleding hergebruikt, maar het overgrote deel wordt verwerkt voor laagwaardige toepassingen als vilt en isolatiemateriaal. Een groot deel wordt ook gestort of komt in de verbrandingsoven. Dat vinden we ongelofelijk jammer. En het hoeft ook helemaal niet. Plastic, blik en papier recyclen we al heel lang. Waarom niet ook met textiel? De techniek is er om het textiel opnieuw te gebruiken waarvoor het gemaakt is. Ook van oude lappen kunnen je gewoon weer “nieuwe” garen maken.
Met het recyclen wordt volgens haar heel veel verlies aan energie en arbeid voorkomen. Om bijvoorbeeld een kilo katoen te maken, is achtduizend liter water nodig. Hoe jammer is het dan om dat na gebruik van de kleding weg te gooien. Dat kan nog best weer gebruikt worden. Met ons bedrijf willen we de afvalberg met textiel – en die is heel hoog – een stukje kleiner maken.
Grote machine
Het bedrijf in Nijverdal meet zo’n 6100 vierkante meter. Daarin komen twee spinmachines die elk 46 meter lang zijn. Ze verwerken het basismateriaal tot verschillende soorten garens.
Gerritsen legt uit dat ze niet zelf textiel gaan sorteren. De fabriek krijgt geperste balen met vezels aangeleverd. Die zijn al gesorteerd op kleur en materiaal. De vezels worden door machines netjes recht gelegd, waardoor er een soort heel dun vliesachtig product ontstaat. Dat gaat vervolgens de machine in, die er garen van maakt.
De machines zijn gemaakt door een Duits bedrijf. In nauw overleg met Gerritsen en haar mensen. Op sommige punten moesten de machines wat worden aangepast om ze optimaal met het gerecyclede grondstof te laten presteren.
Het is de bedoeling dat er over enkele jaren drie miljoen kilo garen per jaar de fabriek verlaat. Voor een prijs die volgens Gerritsen kan concurreren met de bestaande garens. Afnemers zijn bijvoorbeeld Van Heek, Auping en Coulisse. De een maakt er kleding van, de ander stoffen voor autostoelen, matrassen, of raamdecoratie.
Het hele proces is ontwikkeld binnen de stichting Texperium, een innovatiecentrum voor textielrecycling. Ze hebben twaalf jaar vooronderzoek kunnen doen en producten kunnen ontwikkelen. En ondertussen was het wachten tot de markt klaar is. Dat is nu wel het geval.
Om het nieuwe product in de markt te zetten wordt op de eerste etage van het kantoor een Experience Centre gemaakt. Daar gaan we laten zien dat je met onze garen hele moderne en mooie producten kunt maken.
Stichting stopt ermee
Met de komst van de fabriek in Nijverdal, valt het doek voor Texperium. Eind 2022 stopt de stichting de activiteiten. Het gaat, inclusief de vijf medewerkers, op in het nieuwe bedrijf.
Ze krijgen 1 oktober 2022 de sleutel. Dan kunnen we aan de slag. In december worden de machines geïnstalleerd. Ik hoop dat ik in februari dan trots de eerste rollen garen kan presenteren aan het publiek.
Een bijkomend effect van Spinning Jenny is dat er weer wat werkgelegenheid bij komt in Nijverdal. Er zijn zeker tien extra mensen nodig in verschillende functies om het bedrijf draaiende te houden. Er hebben zich al spontaan mensen gemeld voor het bedrijf.
