De textielbranche is een veelomvattende industrie die invloed heeft op vele andere branches. Denk daarbij aan bijvoorbeeld de bedrijfskledingindustrie. Bijna 3 jaar geleden in april 2020 presenteerde de staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat het beleidsprogramma Textiel, waarin de tussendoelen voor 2025, 2030 en 2035 voor de textielindustrie vastgesteld zijn, om uiteindelijk in 2050 een totale circulaire economie te bereiken. De Rijksoverheid stelde langs verschillende acties drie ‘lijnen’ voor, namelijk : de ontwerp- en productiefase, de gebruiksfase en de laatste over de afdankfase.
Nederland dankte in 2018 totaal 305,1 kton huishoudelijk textiel af, 17,7 kg per inwoner. Daarnaast wordt zo’n 8 kton bedrijfskleding afgedankt op jaarbasis. Daarbij komt nog circa 5,2 kton schoenen, gordijnen, bedlinnen en handdoeken, waarvan de laatste vooral in de Zorg worden gebruikt.
Afdankfase onderzoek
FFact en Modint deden onderzoek naar de zogenoemde laatste lijn, de afdankfase, voor het bedrijfsmatig textiel. Dit onderzoek besloeg de massabalans van het in Nederland door bedrijven afgedankte en ingezamelde textiel en de wijze van verwerking.
Uit dit onderzoek bleek dat 70% van het door de deelnemers op de markt gebrachte bedrijfsmatige textiel wordt ingezameld via kanalen als retourlogistiek en gespecialiseerde inzamelaars, wat gelijk staat aan 5.400 ton ingezameld bedrijfsmatig textiel. Na een gescheiden inzameling en nasortering bleek dat 6% geschikt was voor hergebruik, 73% gerecycled wordt en 21% alsnog verbrand wordt. Dit geeft nieuwe inzichten en de cijfers wijken dan ook af van de algemene cijfers voor textiel die de Rijksoverheid communiceert.
Recycling is de minimumstandaard
Er is een hoger percentage aan hergebruik ten opzichte van recycling wanneer het gaat om gescheiden textiel afkomstig uit huishoudens. Voor bedrijfsmatig ingezameld textiel is dit juist andersom. Het lijkt erop dat bedrijfsmatig textiel veelal langduriger wordt gedragen. Aan het einde van de levensduur is hergebruik dan geen optie meer vanwege de staat van de kleding, de bedrukking of de toegepaste striping of coating. Hierdoor is alleen recycling dan nog mogelijk.
Een aandachtspunt is het gedeelte bedrijfsmatig textiel dat nog niet gescheiden wordt ingezameld en daardoor mogelijk na gebruik verbrand wordt. Sinds 2021 zijn bedrijven die wekelijks textiel afdanken, of eenmalig ten minste 1 m3 afdanken, verplicht om dit te scheiden. Voor de verwerking van gescheiden textiel is de minimumstandaard recycling.
Massabalans is nulmeting en startpunt voor beleid
Verschillende onderzoeken concluderen dat het behalen van de beleidsdoelen zorgt voor een afname van CO2-emissies en land- en watergebruik voor 2030. Productie van het doek draagt voor het overgrote deel bij aan de klimaatimpact en het watergebruik van textiel. Daarnaast levert hergebruik een grotere reductie voor klimaatimpact op dan recycling, omdat naast vezelproductie ook doek- en kledingproductie wordt vermeden. Een verschuiving van synthetische vezels naar katoen, en van katoen naar meer biologisch katoen, levert hoger landgebruik op. En andere biobased vezels, zoals hennep, hebben een lager landgebruik dan katoen.
FFact en Modint geven in hun conclusies en aanbevelingen aan dat verder onderzoek en kennisdeling nodig is voor hoogwaardige recycling door: classificatie van eenvoudig te recycling versus lastig te recyclen materialen, het ontwerpen voor recycling, verhogen van de recyclingcapaciteit, het stimuleren van gescheiden afdanking en de ontwikkeling van nieuwe businessmodellen.
Over de gehele linie wordt er geadviseerd om hergebruik en recycling te stimuleren. Om uiteindelijk tot een klimaatneutrale sector te komen is het daarbij nodig om in te zetten op systeemverandering, namelijk; verminderen van consumptie. Gedragsverandering is nodig om de cirkel te sluiten.
