‘Windmolens voor windmolens.’ Volledige recycling van wieken in Groningen

In Groningen wordt een proeffabriek opgezet waar windmolenbladen worden verwerkt voor allerlei toepassingen, van 3D-printers tot aan bouwmateriaal.

Nederland zet steeds meer in op groene energie en er worden, zowel op land als op zee, in rap tempo windmolens bijgebouwd. Maar wat gebeurt er met de wieken die niet meer voldoen aan de eisen of met pensioen gaan? Ook hieraan is er gedacht. In de Eemshaven in Groningen is een circulair recyclingproces opgezet, van de ontmanteling van deze rotorbladen tot aan het hergebruik van de grondstoffen. Het bedrijf Chemport Europe zet voor dit project een incubator in voor groene chemie.

Bij het denken aan windmolens, wordt er al gauw gedacht aan een schoon milieu. Hoewel windenergie een onmisbare bijdrage levert aan de energietransitie, is recycling van de wieken nog lang niet altijd duurzaam te noemen. Ze belanden meestal op een vuilnisbelt of in een verbrandingsoven en worden nog weinig hergebruikt voor hoogwaardige toepassingen. In Groningen komt daar nu verandering in. Verschillende bedrijven, organisaties en onderwijsinstellingen slaan de handen ineen en zetten het consortium Decom North op. Ze zorgen er daarmee voor dat recycling mogelijk wordt voor deze wieken. Opzicht is dat een hele opgave, omdat de bladen gemaakt zijn van composiet, een materiaal zo sterk als staal. Maar toch is het niet onmogelijk. Hierbij spelen onder andere Chemport Europe, Groningen Seaports en het Offshore Wind Innovation Centre een belangrijke rol in de totstandkoming van het consortium.

Een volledige keten

Het recyclen van composieten is niet iets van nu, maar het is wel nieuw dat er een volledige keten wordt opgezet. De ontmanteling, de logistiek, het verwerken van de composieten, het maken van nieuwe grondstoffen en het doen van onderzoek naar hoogwaardige toepassingen, kort gezegd alle fasen van het recyclen van de wieken gebeuren allemaal hier in Groningen. Het uiteindelijke doel is nogsteeds windmolens voor windmolens. Alleen is het op dit moment nog niet mogelijk, aangezien de bladen zijn kracht verliest zodra deze worden geknipt. Deze bladen zijn gemaakt van glasvezels en hars, maar uiteindelijk moet het wel mogelijk zijn. Maar tot die tijd zijn er talloze andere toepassingen mogelijk. Het mooie is dat het nu al daadwerkelijk gebeurt, het verwerken van de bladen tot nieuwe producten. Hierdoor wordt er nu al CO2 bespaart.

Proeffabriek

In een gloednieuwe proeffabriek in Eemshaven, waar de wieken chemisch gerecycled worden, is er ruimte voor onderzoekers en studenten in het kader van het Kennisproject Hoogwaardige Toepassingen. Hier wordt gezocht naar zo hoogwaardig mogelijke toepassingen. Studenten van onder andere Hogeschool Windesheim, Stenden en Hanze Hogeschool kunnen met projecten aan de slag in de proeffabriek. Studenten uit de regio worden middels dit project nauw betrokken en kunnen zo een bijdrage leveren aan de energietransitie. De studenten zijn bezig met diverse onderzoeksvragen. Enkele voorbeelden hiervan omvatten: het identificeren van mogelijke materialen die gebruikt kunnen worden, het analyseren van eigenschappen van specifieke grondstoffen, en het berekenen van potentiële CO2-besparingen. Deze samenwerking met de studenten opent tevens diverse mogelijkheden voor hen.

Oeverkantbeschoeiing en bouwmateriaal

Het bedrijf Circular Recycling Company (CRC) is ook betrokken bij de proeffabriek die in Eemshaven komt te staan. Het doel hiervan is om bij de recycling van de bladen grondstoffen te maken en daarbij CO2 te besparen. Een van de toepassingen zijn bijvoorbeeld oeverkant beschoeiingen (red. een beschoeiing dient als een bescherming voor de oever, tegen onder andere golfslag). Vaak worden daar palen neergezet die gemaakt zijn van tropisch hardhout. In plaats daarvan worden grondstoffen uit de proeffabriek inzetten. Daarnaast kan een bedrijf als Nedcam uit Heerenveen grondstoffen gebruiken voor het 3D-printen van objecten. Ook kunnen de grondstoffen gebruikt worden in de bouwsector. De bouw is traditioneel gezien niet bepaald circulair te noemen, maar met de inzet van grondstoffen om duurzamere platen en palen te maken, is dat een mooie start.

Testen en uitdagingen

Voordat die toepassingen werkelijkheid worden, moeten er nog tests en berekeningen gedaan worden. Totdat het zover is, wendt het consortium zich tot Neocomp in Bremen. Dat bedrijf verwerkt de glasvezels en kunsthars uitgeknipte rotorbladen in cement. Voor de bedrijven is het een grote uitdaging, maar door consistent te blijven en betrouwbare materialen te leveren aan de bouw- en automotive sector, komen er wel complexe berekeningen bij kijken. En wordt dan gekeken naar trekkrachten op het materiaal door gietproeven te doen. Dit wordt gedaan met mallen.

Mede door deze uitdagingen gaat het nog wel even duren voordat het volledig circulaire ‘windmolens voor windmolens’ proces plaats kan vinden. Er bestaat behoorlijk veel kracht op de wieken van windmolens. Zodra het materiaal niet consistent is en een wiek tien procent zwaarder blijkt te zijn, is er dan al sprake van minder energieopbrengst. Uiteindelijk moet het mogelijk zijn om toepassingen voor windmolens te vinden, maar tot die tijd hebben kunnen er al mooie producten gemaakt worden.

Pas het begin

In de toekomst is het niet uitgesloten dat er ook in andere delen van het land soortgelijke projecten gestart zullen worden. Dit past precies bij de doelen die Nederland stelt om te vergroenen. Zodra de consument erachterkomt dat er groene stroom wordt opgewekt door een windmolen die uiteindelijk verbrand of begraven wordt, dan word je daar niet vrolijk van. Het land wordt ook steeds weer bewuster voor het zorg dragen van de aarde.