Alle ziekenhuizen bij elkaar nemen maar liefst 7 procent van de CO2-uitstoot in Nederland voor hun rekening, vergelijkbaar met de uitstoot door gasverbruik in alle woningen. Nederlandse ziekenhuizen voelen de druk van politiek en publiek toenemen om serieus werk te maken van duurzaamheid. Afvalrecycler Renewi en GreenCycl zetten in op afvalscheiding in de operatiekamers om de circulariteit te bevorderen. In oktober 2020 start een project in meerdere Nederlandse ziekenhuizen.
Eind 2019 kwam het tijdens een bijeenkomst in Rotterdam over de Green Deal Duurzame Zorg tot een eerste ontmoeting tussen waste-to-product-bedrijf Renewi en GreenCycl, dat zich bezighoudt met het verduurzamen van ziekenhuizen. Behalve CO2 scheiden ziekenhuizen namelijk ook een imposante berg verpakkingsafval. En dan in het bijzonder van dat blauwe, steriele inpakpapier – iedereen die ongelukkigerwijze weleens in een ziekenhuis is beland, kent het vast wel. Als je al dit afval van de ziekenhuizen bijeenveegt, zie je tegen een berg van ruim een miljoen kilo op.
Dat blauwe spul is trouwens geen papier, maar polypropyleen, kunststof dus. Extra vervuilend, maar dit materiaal heeft als voordeel dat het zich goed laat recyclen. Al dat blauwe ’papier’ uit de operatiekamers werd opgehaald en na een reeks proeven met omsmelten werd er een grondstof gecreëerd waarmee er weer nieuwe handige hulpmiddelen ontworpen werd voor de ziekenhuizen zelf! Een aantal ziekenhuizen gaan deze circulaire keten toepassen om afval te hergebruiken en ook uit het buitenland is belangstelling.
Mondkapjes
Aan die eerste kennismaking werd snel een vervolg gegeven toen de corona crisis uitbrak. De twee bedrijven kwamen opnieuw samen, dit keer virtueel, om tot een oplossing voor het hergebruik van mondkapjes te komen. GreenCycl had al een procedé om de mondkapjes te steriliseren en terug te leveren, waar met andere partijen, zorginstellingen en het RIVM kennis over was uitgewisseld. Deze moeten volgens bepaalde richtlijnen worden ingezameld, vervoerd en aangeboden.
Pilot
De afgelopen periode werd er een pilot gevoerd onder drie ziekenhuizen: het Sint Franciscus Gasthuis in Rotterdam, Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) en het Reinier de Graaf Ziekenhuis in Delft. Uit de pilot blijkt dat er veel chirurgisch instrumentarium wordt weggegooid. In een gemiddeld tot groot ziekenhuis worden jaarlijks alleen al 40.000 disposable instrumenten weggegooid. Dit is exclusief het overtollige metalen afval, waaronder afgekeurd herbruikbaar instrumentarium, dat jaarlijks wordt weggegooid. In een academisch ziekenhuis bestaat de voorraad uit meer dan 100.000 instrumenten. Dit is exclusief het aantal disposable instrumenten. Een circulaire benadering van afval uit de operatiekamers is haalbaar: de pilot laat zien dat het mogelijk is om 85 procent van het chirurgisch instrumentarium weer in nieuwstaat terug te brengen.
Ziekenhuizen willen verduurzamen
Andere ziekenhuizen zijn enthousiast over de pilot. Daarnaast levert het recyclen van chirurgisch instrumentarium behalve nieuwe grondstoffen ook een enorme kostenbesparing op voor de ziekenhuizen. In sommige gevallen kan met het circulair instrumentbeheer tot 75 procent op de jaarlijkse inkoopkosten bespaart worden door het instrumentarium circulair te verwerken via reparatie, revisie en te recyclen. Vaak is dat meer dan 250.000 euro per jaar, exclusief de inkoop van disposable instrumenten.
Eerste fase
Het experiment bevindt zich nu in de voorbereiding van fase 1. Deze fase start in oktober 2020 in samenwerking met een aantal Nederlandse ziekenhuizen. Het inzamelen op de operatiekamers verloopt volgens drie afvalstromen: roestvrijstaal, niet geweven textiel en plastic. Daarbij is er een verschil tussen gecontamineerd afval en niet-gecontamineerd afval.
